Gevangenis Merksplas

Erfgoed als motor voor humane detentie

De gevangenis maakt deel uit van de voormalige koloniën van Weldadigheid van Merksplas en Wortel. Een deel van de gebouwen en het integrale landschap errond zijn beschermd als erfgoed. Over een periode van verschillende jaren wordt de gevangenis gefaseerd gerestaureerd, gerenoveerd of deels herbouwd volgens de structurerende principes uit de 19^e-eeuwse architectuur van Victor Besme. En dit terwijl de gevangenis volledig in gebruik blijft.

Historisch weinig waardevolle en storende gebouwen worden gesloopt, landschappelijke doorzichten en historische muren hersteld. De belangrijkste ontwerpingrepen vormen de herintroductie van de paviljoenstructuur, het dakenlandschap en bijhorend kleurschema.

De vernieuwde gevangenis huisvest een 400-tal gedetineerden met psychiatrische, geriatrische problematieken of langgestraften met een laag tot gemiddeld veiligheidsrisico. Het erfgoed krijgt opnieuw betekenis door verdwenen bouwkundige elementen te herintroduceren die bijdragen tot het algemeen welzijn van de gedetineerden. Een architecturale detaillering met daken, ramen zonder tralies, muren in plaats van draad, voordeuren, plinten, dakranden … zorgen voor een huiselijkheid die past bij humane detentie. Licht, zicht, groen en kleur dooraderen het project waarin gedetineerden in groepswoningen samenleven, verspreid over diverse paviljoenen.